Δευτέρα 24 Μαρτίου 2014

"Femen παντού, φεμινισμός πουθενά", Chollet Mona








« Οι μουσουλμάνοι φαίνεται να επιβεβαιώνουν ένα αίσθημα ανδρικής ισχύος καλύπτοντας τις γυναίκες τους και οι Δυτικοί αποκαλύπτοντάς τις », έγραψε η Μαροκινή δοκιμιογράφος Φατέμα Μερνίσι στο βιβλίο της « Το χαρέμι και η Δύση » (εκδόσεις Albin Michel, 2001).


Ο ενθουσιασμός των γαλλικών ΜΜΕ για φιγούρες σαν των Femen [1] ή της Αλίαα Ελ-Μάχντι, της Αιγύπτιας φοιτήτριας που το 2011 είχε ποζάρει γυμνή στο μπλογκ της [2], δικαιώνει εκ νέου την παρατήρηση αυτή. Στις 5 Μαρτίου του 2013 μπορούσε να δει κανείς στο κανάλι France 2 ένα ντοκιμαντέρ αφιερωμένο στην ουκρανικής καταγωγής κολεκτίβα που εγκαταστάθηκε στη Γαλλία [3], και ένα άλλο με τίτλο « Αλίαα, η γυμνή επαναστάτρια », στο Κανάλι της Βουλής (LCP), στις 8 Μαρτίου, Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας.
Τόσο το χειρότερο για τις χιλιάδες γυναίκες που έχουν το κακό γούστο να παλεύουν για τα δικαιώματά τους εντελώς ντυμένες και/ή να προσφέρουν ένα θέαμα λιγότερο ευθυγραμμισμένο με τα κυρίαρχα πρότυπα νεότητας, κομψότητας, ομορφιάς και αποφασιστικότητας. « Φεμινισμός είναι αυτές οι γυναίκες που διαδήλωσαν στους δρόμους του Καΐρου, όχι οι Femen ! Και γι’ αυτές τις γυναίκες βλέπω λίγα τηλεοπτικά ντοκιμαντέρ », εξανίσταται στο τουΐτερ η ανταποκρίτρια του ραδιοφώνου France Inter στην Αίγυπτο, Βανέσα Ντεκουρό. Στη Γαλλία, οι φεμινιστικές οργανώσεις ερωτώνται συχνότερα για το τι πιστεύουν για τις Femen, παρά για τις δικές τους δραστηριότητές τους [4].

« Αν δείξεις το στήθος σου, έρχομαι με το φωτογράφο »

Γυναίκες, θέλετε να ακουστείτε ; Μία είναι η λύση : γδυθείτε ! Τον Οκτώβριο του 2012, στη Γερμανία, οι πρόσφυγες που κατασκήνωσαν μπροστά στην Πύλη του Βραδεμβούργου, στο κέντρο του Βερολίνου, για να διαμαρτυρηθούν για τις συνθήκες ζωής τους, προσπαθούσαν να τραβήξουν την προσοχή των μέσων ενημέρωσης. Θυμωμένη, μια νεαρή γυναίκα που διαδήλωνε μαζί τους είπε σ’ έναν δημοσιογράφο της Bild : « Τι θέλεις, δηλαδή ; Να γδυθώ ; » « Ο δημοσιογράφος έφυγε υποσχόμενος να επιστρέψει με το φωτογράφο του. Άλλοι δημοσιογράφοι το έμαθαν και να ! Ένα πλήθος μαζεύτηκε γύρω από τις νεαρές γυναίκες που συμπαραστέκονταν στους πρόσφυγες. Δεν ήταν γυμνές, αλλά εκμεταλλεύτηκαν την ευκαιρία για να καταγγείλουν την εντυπωσιοθηρία των μέσων ενημέρωσης [5] ».
Όσο για τις Femen, αυτές υπήρξαν πιο πραγματίστριες. Σε μια από τις πρώτες τους πράξεις, στην Ουκρανία, το 2008, είχαν γράψει συνθήματα στις γυμνές τους πλάτες, αλλά οι φωτογράφοι δεν ενδιαφέρονταν παρά μόνο για τα στήθη τους. Κι έτσι άλλαξαν πλευρά [6]… Το γεγονός δεν προβληματίζει την Ίννα Σεβτσένκο, την Ουκρανή που εξήγαγε τη μάρκα Femen στη Γαλλία : « Γνωρίζαμε τι έχουν ανάγκη τα μέσα ενημέρωσης », δήλωσε στη διαδικτυακή εφημερίδα Rue89. « Σεξ, σκάνδαλα, προκλήσεις : Πρέπει να τους τα δώσουμε. Το να είσαι στις εφημερίδες σημαίνει ότι υπάρχεις [7] ». Σοβαρά ;
Σίγουρα η μαχητική φεμινίστρια Κλεμαντίν Οτέν έχει δίκιο να μας θυμίζει ότι « το χάπενινγκ είναι κομμάτι της κουλτούρας μας. Από τη σουφραζέτα Ιμπερτίν Οκλέλ, που αναποδογύρισε τις κάλπες στις δημοτικές εκλογές του 1910, για να μπορέσουν οι εφημερίδες της Τρίτης Δημοκρατίας να έχουν τις φωτογραφίες τους στο πρωτοσέλιδο, ως τις ακτιβίστριες του MLF που πετούσαν βοδινά πνευμόνια στις συναντήσεις κατά των εκτρώσεων στη δεκαετία του ’70, γνωρίζαμε επίσης να προκαλούμε ! [8] ». Τον ίδιο τρόπο δράσης ακολουθεί και η Act Up στον αγώνα κατά του AIDS. Όμως, ακόμα και πίσω από τις προκλήσεις, υπήρχε ένα πολιτικό βάθος, στέρεο και προϊόν στοχασμού, που τις νοηματοδοτούσε. Στην περίπτωση των Femen είναι λίγο να πει κανείς ότι ο λόγος τους είναι ανακόλουθος, όταν δεν αποδεικνύεται πραγματικά καταστροφικός.


Σάββατο 8 Μαρτίου 2014

Η ανυπόφορη μυωπία του “λεφτόδουλου” του Γ. Γραμματικόπουλου























Σε μια πρόσφατη εκδήλωση για τον πολιτισμό, ο Υπουργός Πολιτισμού ξεκίνησε την ομιλία του με αναφορές στην “παραγωγικότητα” της Κίνας, στην ανταγωνιστικότητα, στην φθηνή παραγωγή, στο προϊόν... Τελικώς “εκδιώχθηκε” εν μέσω γέλιων, τραγουδιών και ειρωνικών επευφημιών – το ζήτημα όμως παραμένει. Πώς γίνεται να αντιμετωπίζεις τον πολιτισμό με όρους βιομηχανικούς και εμπορικούς;! Πώς γίνεται να αντιμετωπίζεις την Υγεία με όρους οικονομικού ισοζυγίου;! Πώς γίνεται να αντιμετωπίζεις την Παιδεία με όρους εμπορικής χρησιμότητας;! Πώς φτάσαμε σαν κοινωνία να αποδεχόμαστε (ή έστω να ανεχόμαστε τη πράξει) την λογική πως “όλα είναι φράγκα”; Γιατί γίναμε “λεφτόδουλοι”; Πόσο βλακώδες και καταστροφικό είναι εν τέλει αυτό;

Βλαχομπαρόκ γιατί πουλάει


Δημιουργία vs. Παραγωγή

Ο πολιτισμός μιας κοινωνίας είναι το σύνολο της τέχνης, της διανόησης και των αξιών που δημιουργούνται εντός αυτής. Δεν παράγονται – ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝΤΑΙ! Η διαδικασία της δημιουργίας είναι ριζικά διαφορετική από αυτή της παραγωγής και δεν μπορεί να περιγραφεί από όρους φτιαγμένους για την δεύτερη. Ο ποιητής δεν ξέρει να σου πει πόσους στίχους ανά εργατώρα γράφει ούτε αν οι συνειρμοί του ακολουθούν στανταρτοποιημένες με ISO διαδρομές! Ο δοκιμιογράφος που θα σπρώξει την κοινωνική ηθική στα όρια της και ακόμη παραπέρα δεν γνωρίζει πόσα Newton ανα τετραγωνικό μέτρο πίεσης ασκούν τα κείμενά του ούτε μπορεί να “καλιμπράρει” τις ιδέες του ανάμεσα στο ριζοσπαστικό και το κοινωνικά αποδεκτό σύμφωνα με τα γούστα του κοινού του. Ο καλλιτέχνης, και γενικότερα ο δημιουργός, ως πομπός πολιτισμού δεν είναι υπάλληλος του κοινού – αποδέκτη ούτε μπορεί να λειτουργήσει κατά παραγγελία: η δημιουργία είναι εσωτερική και ανεξέλεγκτη διαδικασία.
Ο πολιτισμός είναι ένα δυναμικό σύστημα σε διαρκή εξέλιξη. Εξ ορισμού λοιπόν, το “νέο” θα βρεθεί στην δυσάρεστη θέση του μη δημοφιλούς και του κατακριτέου μέχρι να (και αν!) κερδίσει αρκετούς ακόλουθους ώστε να εγκαθιδρυθεί στην μιμιδιακή βάση της κοινωνίας. Κοιτάς στο παρελθόν, αρχαίο και πρόσφατο, και ανακαλύπτεις πως τα σημαντικότερα ρεύματα της ηθικής, της φιλοσοφίας, της μουσικής, πολεμήθηκαν βάναυσα πριν κατισχύσουν και επηρεάσουν εκατομμύρια ανθρώπων. Οι στίχοι του Morrison για τα τραγούδια των Doors και η μουσική των Pink Floyd δεν έγιναν παγκόσμια κληρονομιά σε μια στιγμή. Αν μπορούσε να ήταν στόχος στο μυαλό του δημιουργού η εμπορική απήχηση, τίποτα απ' όλα αυτά δεν θα είχε γραφτεί και τίποτα δεν θα είχε αλλάξει.

Η δικτατορία του mainstream

Ζούμε σε μια εποχή όπου συντελείται μια ποιοτική επανάσταση στην ροή της πληροφορίας: υπάρχει πλέον η τεχνολογική δυνατότητα της άμεσης αμφίδρομης σχέσης πομπού και δέκτη με την συνεχή εναλλαγή ρόλων στις νέες “πλατείες” του κυβερνοχώρου αντί για την παραχώρηση (έναντι ποιου ανταλλάγματος;) ή την “βίαιη” κατάκτηση του πιο ψηλού λόφου από λιγοστούς πομπούς που θα καθορίσουν το νέο μιμιδιακό περιβάλλον. Θα περίμενε λοιπόν κανείς πως η δυναμική εξελικτική διαδικασία του πολιτισμού θα είχε επιταχυνθεί, έναν αναβρασμό δημιουργίας και σκέψης όπως τον οραματίστηκαν μερικοί “ρομαντικοί τρελοί” στις αρχές της δεκαετίας του 90. Κι όμως... συμβαίνει κάτι εντελώς διαφορετικό.